Zbuloni nëse mënyra se si po flini mund të jetë duke jua shkurtuar jetën dhe mësoni si të ndryshoni këtë dhe të përmirësoni shanset tuaja për të jetuar më gjatë.
Shkencëtarët kanë studiuar prej vitesh modelet e ndryshme të gjumit tek njerëzit, të cilët duket se mund të jenë disa nga treguesit më të mirë të jetëgjatësisë – edhe pse sigurisht jo të vetmit.
Me ç’duket, Rritja e fragmentimit të gjumit është “parashikuesi më i fortë i vdekshmërisë”.
Kjo, sipas një hulumtimi të botuar së fundmi në revistën prestigjoze Digital Medicine, i cili vlerësoi mbi 12,000 studime që kanë analizuar karakteristikat e individëve gjatë gjumit të tyre, përfshi lëvizjen e mjekrës dhe të këmbëve, frymëmarrjen dhe rrahjet e zemrës.
Shkencëtarët, mes tyre edhe Emmanuel Mignot nga Universiteti i Stanfordit, zhvilluan një sistem duke përdorur ndihmën e Inteligjencës Artificiale, për të parashikuar “moshën e gjumit” të një personi si dhe për të identifikuar variacione në sjelljen e dikujt gjatë gjumit, të cilat mund të lidhen ngushtë me vdekshmërinë.
Mosha e gjumit, thonë ata, është mosha e një personi e vlerësuar bazuar në karakteristikat e gjumit që lidhen me shëndetin e tyre.
Çfarë ‘mosha e gjumit’?
Nëse analizoni karakteristikat e gjumit të dhjetëra 55-vjeçarëve dhe i vlerësoni ato mesatarisht, do të keni një ide se si duket gjumi në atë moshë. Për shembull, dikush që është 55 vjeç dhe fle mirë gjatë natës me cikle REM me cilësi të mirë, teorikisht, ai mund të ketë një moshë gjumi 45 vjeç.
Qëllimi i këtij studimi ishte zhvillimi i një sistemi që përcakton ‘moshën e gjumit’ të një personi – pak a shumë si ‘mosha e mushkërive’ apo ‘mosha e zemrës’ etj., – dhe duke përdorur Inteligjencën Artificiale, të identifikoheshin variacionet në gjumë të lidhura me vdekshmërinë.
Në përgjithësi, njerëzit flenë ndryshe në mosha të ndryshme, por ndryshimet në cilësinë e gjumit janë një nga shenjat e para dhe më të mirë-dokumentuara të plakjes dhe shëndetit të dobët.
Lajmi i mirë: Mosha e gjumit nuk është shkruar në gur. Dhe mbi të gjitha – ne kemi fuqinë për ta përmirësuar atë!
Pse të studiojmë moshën e gjumit?
Gjatë gjumit, nuk është vetëm truri që po kalon një program automatik, por rrahjet e zemrës dhe frymëmarrja gjithashtu ndryshojnë, dhe variacionet në këto mund të jenë parashikues të hershëm të një shqetësimi shëndetësor. Ne kalojmë rreth një të tretën e jetës sonë duke fjetur, kështu që është një komponent thelbësor i mirëqenies sonë të përgjithshme.
Shkencëtarët cituan gjithashtu shembullin e pacientëve me sëmundjen e Parkinsonit duke thënë se në shumicën e rasteve, ata i përjetojnë dhunshëm ëndrrat e tyre duke i ‘aktruar’ ato ndërkohë që janë në gjumë, rreth 5 deri në 10 vite përpara se të shfaqen simptoma të tjera.
Duke vlerësuar tiparet e ndryshme të gjumit të individëve, studimi i ri zbuloi se fragmentimi i gjumit – kur njerëzit zgjohen shkurtimisht disa herë gjatë natës pa e kujtuar atë – ishte “parashikuesi më i fortë” i vdekshmërisë.
Studiuesit thanë gjithashtu se ky lloj i ndërprerjes së gjumit është i ndryshëm nga kur një person e kupton se po zgjohet, siç raportohet në çrregullimet e gjumit si pagjumësia dhe apnea e gjumit.
Megjithatë, ata thanë se është ende e paqartë se si fragmentimi i gjumit lidhet me rrezikun e vdekjes.
“Përcaktimi pse fragmentimi i gjumit është kaq i dëmshëm për shëndetin është diçka që ne planifikojmë ta studiojmë në të ardhmen”, tha Dr Mignot në një deklaratë.
Në hulumtim, shkencëtarët përcaktuan se si duhet të duket gjumi mesatar në një moshë të caktuar.
Këshillat e ekspertëve për të përmirësuar gjumin
-Përmbajuni një orari të qëndrueshëm të gjumit, që do të thotë të përpiqeni të shkoni në shtrat dhe të zgjoheni në të njëjtën kohë çdo ditë, dhe përpiquni të mbani të njëjtin orar gjumi gjatë ditëve të javës dhe fundjavave për të shmangur prishjen e ritmit të orës tuaj trupore.
-Mos flini tepër, por siguroheni që të pushoni plotësisht.
-Kohëzgjatja e gjumit dhe oraret kur biem të flemë dhe kur zgjohemi mund të variojnë paksa – sidomos pasi disa njerëz preferojnë të kategorizohen si ‘night owls’ (bufa nate) dhe disa të tjerë si ‘morning birds’ apo (zogj mëngjesi) me argumentin se ata janë më produktiv gjatë natës apo anasjelltas.
-Por, prej kohësh tashmë këshilla unanime e shumicë së mjekëve është që njerëzit të mundohen të ndjekin ciklet e natyrës, pra të zgjohen me lindjen e diellit dhe të flenë gjatë orëve të mbrëmjes.
-Ekspozimi i fortë ndaj dritës – mundësisht me dritë natyrale – gjatë ditës, mbajtja e ambientit të gjumit të errët gjatë natës, stërvitja rregullisht, por jo shumë afër kohës së gjumit, mos pirja e alkoolit dhe kafeinës gjatë kohës së gjumit dhe shmangia e vakteve të rënda gjatë natës, të gjitha kontribuojnë në gjumë të shëndetshëm.
Dhe, sigurisht, sigurohuni që çdo çrregullim i gjumit të trajtohet.
