Shkruan: Fahri XHARRA
Më falë, o At që po ta prishi qetësinë në mashimin tënd, më falë o At që po të shkruaj dhe të lajmëroj se më në fund u arrit qëllimi atyre, e ti dishe që në atë kohë se kush janë ata, e humbëm Lahutën e të parëve. Lahuata kaloi në duar të serbit. Lahuta po ia trashë historinë një kombi të imagjinuar i cili shpesh sillet si zot në tokat tona .
« Hej, moj Zanë, ti kjosh e bardhë! Tridhet herë, manâ, rreth diellit Hausit t’qillës toka ka ardhë,e aq herë lulet njethë janë Prillit,çëse ti, purë m’Lahutë t’Malcìs, n’hullì menden mbajtë ma kè”
Ta rikujtova o At, atë që ti e shkruje nga zemra e yte për Lahutën e cila më nuk është e jona.
Më falë, o At se kur thojshe që :”Pa u shembë kulm e themel Alpet, nga të cilat u xuer Lahuta, kjos’ka për t’u dërmue. Edhe sot, e sidomos sot, kur Lahuta s’ka as s’guxon
kush të ia luejë gishtat as të ia ujdisë qimet, ajo pret në mshetësi të zemrave për të këndue rishtas kangën e Kombit e kangën e vet .”- Ndëgjoje pra, se gishtat e qimet po ia ujdisin serbët
E sikur të kishe varrin, do të vajtoja pranë tij që :”Pret me duresë të murgut Lahuta e Murgut, t’i diftojë Shqiptarit, me jehonet e veta të përmallëshme se liria e bashkimi e bâjnë Kombin, e se për ketë Komb, të pe¨shtetun në besim në nji Perendì, në nderë, në besë e burrnì, kanë derdhë djersë e gjak, kanë dhanë djelmtë e vet e kann flijue plang e shpì, jetë e familje herojtë e kënduem në Lahutë.”
Ç`të them o At, tani Lahutën tënde e mori bota në mbrojtje, të “ trashëgimisë “ kulturore dhe historike të serbëve.!
Më falë o At, të trazova ! Edhe eshtrat dikur, jo që moti largë në në kohë t`i hodhën në Dri, tani edhe Lahutën t`a humbëm, dhe nuk i vjen më era shqiptari !
O At i përjetshëm, nga ti patëm nxënë që:” Shqipnia e Lahutës ishte për t’u bâ e për t’u ndertue çë në te jo për t’u stolisë as për t’u zbukurue. …. Këta Etën të nderueshëm, Baba të Kombit, e me ta
Fishta, s’kishin si ta restaurojnë tempullin e kulturës ilire me copa moderne : misioni i tyne s’ishte vetëm të mbëledhin tepricat e nëntokës apo copat e vjetra ndër gërmadha të mureve çiklopike ilire dhe këto, simbas shijes së kohës, t’i rreshtojshin në muzej modern apo në akademì të harteve e të letrave të hueja, por, përkundra, këta mjeshtra të
Kombit muerën mbi vedi ta përtrijshin ketë ndërtesë, ketë kathedrale, që thirret Shqipnì, në stilin klasik të vetin dhe kësajë, tue e pasë naltue me copa origjinale, t’i epshin ajr e dritë sa me e shti në numër e me e bâ të njoftun porsi nji ndër pallatet e kathedralet mâ të përmendunat krahas me shoqet tjera të botës së qytetnueme.”
“Me Lahutë, të punueme me dru e elementa të popullit, me zâ e fjalë të rapsodëve malorë, Frati rapsod, gjet mëndyrën mâ të përshtatshme, mâ të natyrëshmen, mâ efikasen për të shpërndà idetë e veta të shëndoshta kombëtare e njiherit okcidentale. Qellimi i tij qe, të formojë ndër bashkatdhetarë me shkollë e pa shkollë nji botëkuptim real mbi atdhè e lirì, mbi vëlerë shpirtnore e virtyte të racës, virtyte të cilat Shqiptarin e dallojnë nga të gjitha kombet tjera dhe i apin atij nji fizionomì të veçantë.” – Ku mbeti lahuta ?
Më falë o At që po e përsëris që Lahuta këndonte :” Në kuptim të bashkimit për të mbrojtë kufijtë e Shqipnisë, kudo janë në rrezik, në shkollën e Naimit të ambël virgilian e shkollën tënde të fuqijshme homeride, Shqiptarët harrojnë fiset e bajraqet, krahinat e djalektet, dasitë e gjaqet dhe : «E m’ atëherë, shka â Toskë e Gegë, … mlidhen tok, si kokrrat n’ shegë » , «E t’ janë çue Toskë e Dibrânë E jânë ngrehë Lumë e Pejanë, Gàsh,
Krasniqe e Gucinjânë, Me Gjakovë e me Tetovë, Me rà n’ Tuz. me rà n’ ushtri. Me dhânë jeten per Shqypni… »
Të falemnderit o At që e këndove :“Në Lahutë Frati lahutàr i diftoi Kombit, se ky s’ishte bajrak as fis, s’ishte pasunì as tokë e muslimanve apo e krishtenëve veçmas, përkundra ishte e âsht tokë e lirë me njerëz të lirë, që zgjidhshin vetë fatin e vet. Ma Lahutë Fishta mësoi, se
Shqipnia s’ishte çifllek i kurrkujtë as mall tregtije në duerë të njanit a të tjetrit; s’shte magazinë e pashës as e begut, e agës as e bajraktarit edhe pse pasha e bajraktari, begu e aga mujshin të rrijnë aty, ku kishin vendin, me qyshk të jenë në dobì të tjerëve e të vendit, pa shfrytzue kurrkund, mbasi vendi e të tjerët sbashkut me ta e dora – doras përbâjshin bashkësinë dhe banesën, truellin dhe tokën e racës.
Na falë o At, se ne harruam që “Kjo Shqipnì e ky Atdhè, simbas parimeve të Lahutës mkambej, rindertohej dhe forcohej me bashkim vëllaznuer, me vetmohim të madhit e të vogëlit, me punë e kontribut të gjithve.” Na falë o At!
“E dér m’qiellë ushto brohrija, Kah gerthet fusha e malcija: Per jetë t’ jetës rroftë Shqypníja! Edhè kshtû, mbas sa mjerimit Mbas sa gjakut e shemtimit, E p’r inát t’ Shkjevet t’ Ballkanit Per gazep t’ atij Sulltanit: Si premtue kisht’ perendija: Prap zojë m’ vedi duel Shqypnija.”
( shkrimi i më sipërm është reagim i vonuar, nga se : – Nëntor 2018, Serbia i përvetësoji këngët epike me lahutë dhe i rregjistroji në UNESCO si vlerë e trashëgimisë kulturore serbe!- November 2018, Serbia took the Albanian
national epic songs and recorded them in UNESCO as a value of the Serbian cultural heritage!
Singing to the accompaniment of the Gusle Serbia
Inscribed in 2018 on the Representative List of the Intangible Cultural Heritage of Humanity
Fahri Xharra,03.12.18
